Pakiet PLaTeX dostarcza narzędzi potrzebnych do składu dokumentów w języku polskim LaTeXem 2e.
Autorzy pakietu: Mariusz Olko i Marcin Woliński.
Więcej informacji na temat samego pakietu -- patrz plik czytaj.txt dystrybucji PLaTeX. Dokumentacja niniejsza omawia pokrótce tworzenie formatów ze wsparciem dla jęz. polskiego i ich użycie w środowisku opartym na web2c (TeX Live/teTeX/fpTeX).

I. Przygotowanie formatu LaTeX2e do obsługi języka polskiego

Istnieją tu dwie metody:

Uwaga: w podobny sposob można wygenerować format pdfplatex.fmt dla programu pdfTeX -- wersji TeX-a tworzącej od razu pliki PDF. Odpowiada to uruchomieniu polecenia: fmtutil -byfmt pdfplatex

Deklaracje formatów znajdują się w pliku texmf/web2/fmtutil.cnf Plik ten można modyfikować zgodnie z zawartymi w nim wskazówkami, po czym uruchomienie programu: fmtutil --all wygeneruje wszystkie potrzebne formaty (fmtutil --help wyświetla dostępne opcje).

W wypadku gdy nie mamy (jeszcze) programu texconfig (Windows) procedura generowania formatu platex (lub pdfplatex) da się przedstawić w kilku krokach:

  1. należy odszukać plik texmf/web2c/fmtutil.cnf (edytujemy kopię tego pliku znajdującą sią w lokalnym drzewie katalogów TeX-owych użytkownika lub w drzewie przeznaczonym na lokalne konfiguracje!);
  2. w pliku fmtutil.cnf należy odblokować wiersz dotyczący formatu platex lub pdfplatex (usunąć znak #);
  3. uruchomić polecenie: fmtutil -byfmt platex (lub fmtutil -byfmt pdfplatex)

Dlaczego PLaTeX a nie Babel?

(Fragment ten jest cytatem z listu nadesłanego na listę dyskusyjną GUST przez Marcina Wolińskiego).
W porównaniu do pakietu Babel, PLaTeX ma kilka mniej lub bardziej istotnych zalet: Podsumowując: jeżeli nie potrzebujemy środowiska wielojęzycznego to dużo mniejsza objętość pakietu PLaTeX oznacza także mniejszą liczbę błędów i potencjalnych kolizji z innymi częściami LaTeXa.
[achiwum GUST-L, list z 06/06/1997]

II. Użycie

Aktualne implementacje, oparte na webc 7.3, pozwalają wreszcie na prawidłowe przekodowanie znaków diakrytycznych w pliku TeX-owym na wewnętrzną reprezentację. Przekodowanie działa też w drugą stronę, kiedy TeX wyświetla komunikaty i zapisuje pliki .log, .toc, .idx itp. Do tego celu używa się zewnętrznych, tekstowych plików TCX. Co więcej, przekodowanie (plik TCX) może być deklarowane bezpośrednio w pliku TeX-owym. Jeśli pierwszy wiersz pliku zawiera komentarz strukturalny postaci
%&platex --translate-file=il2-pl
to plik może być przetworzony za pomocą polecenia tex plik.tex; zostanie wtedy wczytany format platex.fmt oraz tablica il2-pl.tcx przekodowania z iso8859-2 (latin2) do układu fontów PL (wewnętrznego dla programu TeX). Tym samym zbędna jest deklaracja w preambule pliku LaTeX-owego:
\usepackage[latin2]{inputenc}
Możemy użyć także polecenia:
platex --translate-file=TCXFILE myfile.tex
lub wręcz
platex myfile.tex
gdy plik myfile.tex zawiera w pierwszym wierszu:
%& --translate-file=TCXFILE
W tej dystrybucji dostarczono szereg plikow TCX. Można je znaleźć w katalogu texmf/web2c/:
amiga-pl.tcx AmigaPL do PL
il2-pl.tcx iso8859-2 (latin2) do PL
cp1250-pl.tcx Windows cp1250 do PL
cp852-pl.tcx IBM cp852 do PL
maz-pl.tcx Mazovia do PL

A oto przykład pliku LaTeX-owego:

        %& --translate-file=cp1250pl
        \documentclass[a4paper]{article}
        \usepackage{polski}
        \begin{document}
          Polskie literki piszemy w standardzie Windows cp1250: .....
        \end{document}
Jak widać, nasz plik ma krótką preambułę -- pakiet polski korzysta domyślnie z zainstalowanych fontów PL. Jeśli korzystamy z fontów EC nasza preambuła powinna zawierać dodatkowy wiersz:
\usepackage[T1]{fontenc}

Więcej informacji na ten temat w pakiecie platex: CTAN/language/polish/ i na CD TeX Live 5 w katalogu texmf/source/latex/platex/

III. Polskie fonty PostScriptowe

Dystrybucja CD TeX Live zawiera fonty PL w wersji Type 1. (można je także znaleźć w najbliższym węźle CTAN lub jego kopii, np.:
ftp://sunsite.icm.edu.pl/CTAN/fonts/psfonts/polish/plpsfont/ ).
Pliki .pfb znajdują się w katalogu: texmf/fonts/type1/public/pl/ naszej instalacji.

Sterownik dvips jest już przygotowany do pracy z fontami PL, wystarczy uruchomić:
dvips plik.dvi
Deklaracje map fontowych, konkretnie zawartość texmf/dvips/config/pl.map, są już dołączone do pliku texmf/dvips/config/psfonts.map. Aby fonty Type 1 były użyte przez program pdfTeX, należy sprawdzić zawartość pliku texmf/pdftex/config/psfonts.map -- powinien on także zawierać deklaracje map fontowych dla fontów PL.


Kwiecień 2000. Staszek Wawrykiewicz (StaW@gust.org.pl).